از جمله کلمات جدیدی که به سرعت، وارد فرهنگ ادبی و محاوره‌ای کشور ما شد و به همان سرعت هم ارزش و محتوای خود را از دست داد کلمه و واژه‌ی «برجام» است. قرار بود -یعنی وعده می‌دادند- که برجام در همان روز اولی که اجرا شود سبب لغو یکجای تمامی تحریم‌ها می‌شود. مسئولان دولت یازدهم و به‌طور مشخص، شخص آقای روحانی بطور صریح و علنی ابراز می‌کردند که «ما هیچ توافقی را امضا نخواهیم کرد مگر آنکه در اولین روز اجرای توافق، تمامی تحریم‌های اقتصادی همان روز لغو شود.»[۱]
الان و در هنگام نگارش این نوشتار، بیش از شش ماه از امضای آن توافق گذشته و تحریم‌ها همچنان پابرجاست! «شش ماه هم از امضای برجام می‌گذرد، هیچ تأثیر محسوس و ملموسی هم در وضع معیشت مردم به وجود نیامده است؛ [درحالی‌که] خب، برجام اصلاً برای برداشتن تحریمها بود؛ برای اینکه تحریمهای ظالمانه برداشته بشود. مگر غیر از این است؟»[۲]
امروز وضعیت برجام به حدی بد شده که حتی از داخل دولت هم انتقادهایی بلند شده است. رییس کل بانک مرکزی دستاور ایران از برجام را «تقریبا هیچ» بیان کرده[۳] و آقای صالحی -که در مذاکرات هم حضور داشت- از بدعهدی و تاخیر بی‌دلیل طرف مقابل در رفع تحریم‌ها سخن می‌گوید.[۴]
در چنین شرایطی -که نقض عهد آمریکایی‌ها کاملا واضح است- برخی مسئولان بجای اقدام جدی و قاطع، عملاً به توجیه این عملکرد آمریکا روی آورده‌اند و دائماً در سخنرانی‌هایشان از دست‌آوردهای برجام حرف می‌زنند! چنین رویکردی، طرف مقابل (گروه ۱+۵) را نه تنها مجبور به اصلاح شیوه‌ی منافقانه‌ی خود نمی‌کند بلکه بهانه‌ای هم بدست آنها می‌دهد تا با استناد به تعریف‌های مکرر رییس‌جمهور کشورمان از برجام، عملکرد خود را خوب توصیف کنند و دلیل آن را هم اظهارات آقای روحانی بیان کنند!
آنچه که در پیش روی همه قرار دارد این است که وضعیت معیشت مردم -که مهم‌ترین دلیل دولت فعلی برای انجام مذاکرات دو سه ساله بود- هیچ تغییری نکرده و بلکه در مواردی بدتر هم شده است. این را هم اضافه کنیم که ایران، تمامی تعهدات خود را انجام داده است یعنی «ما [غنی‌سازی‌] بیست درصد را تعطیل کردیم، فُردو را تقریباً تعطیل کردیم؛ اراک را تعطیل کردیم»[۵] اما طرف مقابل همچنان به وقت‌کشی و بدعهدی مشغول است. این یعنی از برجام هیچ چیزی عاید ما نشد! حالا آیا زمان قطع امید از کدخدا و تکیه بر توان داخلی فرا نرسیده است؟!

• حجت الاسلام رضا رستمی

1. روحانی یکسال قبل درباره لغو تحریمها چه گفت؟ + فیلم
2. رهبر معظم انقلاب، ۱۱ مرداد ۱۳۹۵
3. سیف در گفت‌وگو با تلویزیون بلومبرگ: «تقریباً هیچ‌ چیز» از برجام عاید ایران نشده است. (فروردین ۹۵)
4. صالحی در گفت‌و گو با «العربی الجدید»: غرب در اجرای تعهدات برجام تأخیر دارد/تحریم‌ها کامل رفع نشده. (اسفند ۹۴)
5. رهبر معظم انقلاب، ۲۵ خرداد ۱۳۹۵